Sản phẩm tinh túy của văn hóa phương Đông

Có thể nói, một trong những đóng góp thiết thực của văn hóa phương đông là biến một thứ quả rất chua, tưởng chừng không thể ăn được (quả mơ) thành một món ăn, vị thuốc quý ( ô mai). Song, đó không hoàn toàn là sự ngẫu nhiên. Mà người xưa, trong cách chế biến ô mai, đã khéo léo chuyển hóa và trung hòa yếu tố âm (vị chua) bằng yếu tố dương là vị mặn của muối để tạo ra một sự quân bình âm dương kì diệu. Vì vậy, khi cơ thể bị thiếu âm hay thiếu dương, ô mai sẽ giúp cơ thể tạo ra sự cân bằng âm dương một cách tự nhiên. Ô mai giúp cơ thể tiêu thụ yếu tố dương (muối) một cách dễ dàng mà không gây khát nước, qua đó trung hòa các yếu tố âm như đường, rượu, chất độc…trong máu. Ngược lại, nhờ vị chua (tính âm), ô mai làm dịu các triệu chứng dương. Người Trung Quốc có câu “Nếu bạn khát nước hãy dùng một trái mơ muối, cơn khát của bạn sẽ chấm dứt”. Còn người Nhật thì lưu truyền câu chuyện về một vị tướng Nhật đã làm cho binh đoàn của mình hết khát và mệt khi ông gợi cho họ tưởng tượng đến quả ô mai. Vị chua của ô mai đã kích thích tiết nước bọt làm cho binh lính vượt qua được cơn khát dữ dội.

Mỗi ngày một quả ô mai, bác sĩ sẽ không đến nhà

Đó là câu tục ngữ của người Nhật về lợi ích của quả ô mai. Khi bị ốm, hãy ăn 1 trái ô mai, sẽ nhanh hồi phục sức khỏe. Dù cơ thể bị thiếu âm hay thiếu dương, ô mai cũng sẽ tạo ra sự cân bằng cần thiết giúp cơ thể khỏe mạnh. Khi cơ thể dư nhiều acid do lao động nặng, do ốm đau, bệnh tật, trái ô mai sẽ giúp trung hòa pH, làm giảm sự mệt mỏi hoặc tình trạng đau nhức toàn thân. Khi bị cảm, sốt, hay cúm, ô mai sẽ giúp bình phục trong thời gian ngắn. Mỗi ngày một quả ô mai sẽ giúp phòng ngừa bệnh tật. Người Nhật xem ô mai là một thực dưỡng, khi ăn cơm với ô mai sẽ cung cấp năng lượng lớn hơn và trung hòa các độc tố. Đó là lí do tại sao lại có Shushi, món cơm nắm truyền thống của người Nhật, quấn cơm nắm bằng miếng rong nori ở bên ngoài và cho phần thịt của quả ô mai vào giữa.

Những khám phá khoa học

Thành phần mơ muối chứa các chất điện giải cần thiết (Natri, Kali…). Acid citric trong thịt quả mơ giúp hấp thụ dễ dàng các chất điện giải này, do vậy mơ muối giúp bổ sung điện giải nhanh chóng khi cơ thể bị mất nước, mất muối do mồ hôi, rối loạn tiêu hóa, bị sốt, môi khô, miệng khát…Trái mơ chứa hàm lượng acid citric, acid phosphoric tự nhiên cao hơn nhiều loại trái cây khác. Các acid này làm tăng hấp thu các khoáng chất như Ca, Mn, Fe, P… có sẵn trong thịt quả mơ. Sử dụng mơ muối trong bữa ăn giúp tăng cường hấp thu khoáng chất trong các thức ăn khác. Acid citric là một thành phần quan trọng trong chu trình chuyển hóa ATP thành năng lượng. Do vậy, ăn cơm với mơ muối sẽ cung cấp năng lượng lớn hơn. Đó là lí do ra đời của món sushi truyền thống của Nhật, cơm nắm cuộn bằng rong roni và thịt quả ô mai ở giữa.

Từ quả ô mai, người ta cũng chiết xuất được một loại kháng sinh có tác dụng diệt vi khuẩn gây kiết lị. Vì vậy mơ muối, đặc biêt loại lâu năm có màu đen sẫm là một vị thuốc hiệu nghiệm chữa đau bụng do kiết lị.

Thành phần mơ muối còn chứa acid pitric hỗ trợ và hoạt hóa chức năng gan, qua đó tăng cường chức năng giải độc của gan, dùng khi cơ thể bị ngộ độc hóa chất, rượu, ngộ độc thức ăn. Acid Catechic giúp tăng nhu động ruột, tiêu hóa thức ăn, giảm chướng bụng, khó tiêu…

Ô mai được sử dụng từ ngàn xưa, trước khi tác dụng của nó được minh chứng dưới ánh sáng khoa học.Thực tế, có nhiều tác dụng của ô mai mà khoa học cũng chưa thể giải thích được nhưng bằng kinh nghiệm, không ai có thể phủ nhận những tác dụng tuyệt vời của ô mai. Người phương Đông thường dựa trên nguyên lí âm dương để giải thích tác dụng và ứng dụng ô mai trong chữa bệnh. Như khi mệt mỏi, ngậm 1 quả ô mai sẽ thấy ngay tác dụng kì diệu. Vì khi mệt mỏi, cơ thể thường dư nhiều yếu tố âm như acid lactic, acid piruvic, rượu, đường, độc tố…ô mai sẽ trung hòa các yếu tố âm này và tăng cường thêm yếu tố dương. Sự cân bằng âm dương giúp cơ thể điều hòa được sức khỏe nên sự mệt mỏi giảm đi thấy rõ.

Ô mai trong y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền, ô mai là vị thuốc có tác dụng sinh tân chỉ khát, trừ ho, hóa đờm, bình suyễn. Danh y Hải Thượng Lãn Ông của Việt Nam khi viết về ô mai, cũng ca ngợi tác dụng của ô mai như sau “Tỳ là gốc sinh đờm, phế là đồ chứa đờm. Phế như cái tán cái lọng che chở cho các tạng khác. Do vậy, bệnh phế khí nghịch, nhiều đờm không thể không tìm cách trị gấp. Ô mai vị chua, tính liễm, có thể thăng, có thể giáng, giúp thuận khí chỉ khái…” Ô mai được sử dụng làm vị thuốc chính yếu trong các bài thuốc chữa ho, nhất là ho lâu ngày gây khản tiếng, mất tiếng, ho khạc ra đờm có máu…

Ứng dụng của ô mai trong trị ho, có lẽ không chỉ dừng lại ở những tác dụng trực tiếp đó mà rộng hơn, nhờ những công dụng tuyệt vời, ô mai trở thành một phương thuốc quý với tác dụng đa chiều. Giúp cơ thể mau chóng bình phục, rút ngắn thời gian bị bệnh, giảm mệt mỏi, suy nhược…là những tác dụng hỗ trợ rất tích cực cho người bệnh, nhất là trong các chứng ho lâu ngày, ho lâu năm khiến sức khỏe suy kiệt, người tiều tụy…

Trên cơ sở đó, cùng với những tiến bộ của khoa học và nền y dược hiện đại, ô mai được vận dụng trong bào chế, sản xuất các sản phẩm thuốc phục vụ mục đích chữa bệnh của con người. Trong đó phải kể tới ứng dụng ô mai trong sản xuất thuốc ho, dưới các dạng bào chế hiện đại như siro hoặc viên ngậm, tiện dụng với con người. Đó là cách để quả ô mai phát huy những giá trị tích cực của nó, tồn tại bền vững và ý nghĩa trong đời sống con người. Sản phẩm trị ho đầu tiên ở Việt Nam có vận dụng ô mai trong bào chế là thuốc ho Bảo Thanh và viên ngậm Bảo Thanh, ngày càng được người tiêu dùng tín nhiệm.

Thu Trang